Een beetje zenuwachtig staan we met twintig mensen in rijen van twee te wachten tot we naar binnen in de enorme en enorm zwarte tent op het Mercatorplein, waar de nieuwste installatievoorstelling van Dries Verhoeven speelt. Ooit maakte Verhoeven poezelig ervaringstheater, waarin zachte stemmen je poëtische woordjes influisterden en geruststellende handen je instopten in bed. Nu hangt de stad vol met enge clowns met grote geweren en heet zijn nieuwste voorstelling Phobiarama.

Phobiarama is een spookhuis, waarin je met z’n tweeën in een karretje wordt rondgereden door een kale, unheimische ruimte. Televisies flikkeren en spuien op onaangenaam volume toespraken en commentaren, soms herkenbaar (Wilders over islamisering, Trump over hoe slecht het gaat in Amerika), dan weer hintend naar terreur of klimaat. En dan staat er ineens een beer naast je karretje.

Hoe bevattelijk je bent voor wat volgt zal van bezoeker tot bezoeker sterk verschillen, maar ik vond het opvallend te merken hoe zeer mijn eigen schrikgedrag is vastgelegd: de neiging tot ineenduiken als iemand naar je toe beweegt, of de drang om niet weg te kijken van een intimiderende blik.

In een spookhuis is angst vermaak. Met uiteindelijk vrij simpele middelen laat Dries Verhoeven je reflecteren op een onaangename waarheid: ook ‘echte’ angsten – terrorisme, klimaatverandering, maatschappelijke ontwrichting – bevredigen een behoefte. Ergens is het griezelen om het nieuws, de apocalyptische commentaren van politici en op internet lékker.

Maar, en daar zit het mooie venijn van deze installatie, die angstkermis is niet onschuldig: het tekent onze blik op de werkelijkheid. Er doen tien grote, vervaarlijk uitziende mannen mee. Sommigen zijn zwart, sommigen Noordafrikaans, één is uitbundig getatoeëerd. In deze tent zijn het geen engerds, ze spelen engerds in een kunstproject. Maar kun je ze buiten de tent, in het wereld-angsttheater nog net zo onschuldig bekijken?

Holland Festival: Phobiarama van Dries Verhoeven. Gezien 13/6/17 op het Mercatorplein. Aldaar t/m 20/6. Meer info op hollandfestival.nl