Recensie: ‘Macbeth’ van De Toneelmakerij en ICKamsterdam

Iedereen heeft een rok aan, de jongens onderscheiden zich met hun flinke baarden. De voorstelling Macbeth begint met een heldere plaatsbepaling: op de achtergrond licht de Schotse vlag op (blauw met een schuin kruis) en de kleding verwijst naar kilts (zij het zonder ruitjes). Maar de strakke stijl kan een gebrek aan urgentie niet verhullen.

Macbeth is een samenwerking tussen jeugdtheatergezelschap De Toneelmakerij (onder leiding van Liesbeth Coltof) en dansgroep ICKamsterdam (van Emio Greco) met op het toneel zes dansers en vier toneelspelers. Nu is dit complexe en bloederige stuk van Shakespeare brengen voor jongeren (15+) sowieso al een waagstuk, maar om daarbij ook nog toneel en dans te combineren blijkt een brug te ver.

Als Macbeth terugkeert van een succesvolle oorlog komt hij een paar geesten tegen die hem een glorieuze toekomst voorspellen: hij zal koning van Schotland worden. Macbeth en zijn vriend Banquo worden gespeeld door acteurs, de geesten zijn dansers. Dat is op zich een mooi idee: de toneelspelers verbeelden de wereld van rede en het banale, de dans is de wereld van het bovennatuurlijke en het ongrijpbare. Maar dans is niet genoeg: de geesten krijgen een voice over door de andere acteurs.

Zo zie je continu dat de dans illustratie is bij het verhaal dat het toneelspel vertelt over de soldaat Macbeth die door een glimmertje hoop en geholpen door zijn machtswellustige vrouw zich naar de troon moord en daar langzaam paranoïde wordt. Van cross-over of samengaan is eigenlijk geen sprake. En dat is zonde, want de dansers zijn daar echt te goed voor. In onmogelijke pirouettes zijgen ze neer als Macbeth over het slagveld vertelt. Streng koddig herhalen Helena Volkov en Dereck Cayla als de twee geesten elkaars geïsoleerde bewegingen.

Ook de toneelspelers doen hun best. Majd Mardo als Macbeth is passief en moeilijk peilbaar en juist daarom aantrekkelijk; mooi is de combinatie met tegelijk nuchtere en charismatische Daniël van Klaveren als zijn vriend Banquo. Tine Cartuyvels speelt Lady Macbeth gepast over the top.

Door die disbalans tussen toneel en dans krijgt de voorstelling is loodzwaars, nog benadrukt door de stalen meubels waarmee de spelers moeten zeulen. Er is geen enkele humor of losheid. Dat zorgt er ook voor dat deze Macbeth volstrekt in zichzelf gekeerd blijft. Nergens wordt een verbinding gemaakt met het hier en nu of met hedendaagse jongemannen die zich door orakels hun ambitie laten aanwakkeren. Dan helpen de paar verwijzingen naar Beyonce in de choreografie ook niet. Er vloeit bloed, maar ook weer zo gestileerd dat je er weinig bij voelt.

Eén kort moment wordt de voorstelling aards: Roel Adam als Macbeths tegenstander Macduff moet plotseling vluchten en hoort, zelf eenmaal in veiligheid, de verwijtende stem van de zoon die hij achter heeft moet laten. Maar meteen daarna wordt diens gruwelijke lot vertelt én gedanst en zijn we weer in de emotieloze abstractie

Een paar jaar geleden lukte het Coltof wél: de Shakespeare-bewerking De Storm was een triomf. Je vraagt je af of een veel ingrijpender verbouwde versie van het Macbeth wel had kunnen werken. Maar misschien was dit project wel één concept te veel.

Macbeth van De Toneelmakerij en ICKamsterdam. Gezien 9/10/15 in Bellevue. Nog te zien in Amsterdam (Krakeling) 26-28/10, Tournee. www.toneelmakerij.nl

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 3.0 Unported License.
(c) 2024 Simber | powered by WordPress with Barecity