Een nieuwe voorstelling van regisseur/mimer Boukje Schweigman en vormgever Theun Mosk is altijd iets om naar uit te kijken. Samen maakten ze inmiddels vijf veelgeprezen en bekroonde mimevoorstellingen die je bijblijven vanwege hun ongewone intimiteit, hun heldere beelden en hun poëtische kracht. Maar zelfs de meest fantasierijke theatermakers maken wel eens een tegenvallende voorstelling en met Hoek is dat helaas het geval.

Maar vergis u niet: een mindere voorstelling van Schweigman en Mosk is nog altijd zeker het aanzien waard. Alleen al het beginbeeld: uit het donker wordt tergend langzaam een tableau zichtbaar, vier figuren in een kluwen in de diepste hoek van het decor, twee enorme wanden van prachtige, licht roestende metalen platen. De spelers komen tot leven, maken zich los van elkaar en verkennen de ruimte tussen de wanden.

De wanden blijken bewegelijk en de hoek ertussen wordt groter en kleiner. Aan de binnenkant voelen de spelers zich veilig en geborgen, als het decor beweegt en de punt naar de zaal gericht is, staan ze ineens aan de buitenkant en worden ze verdedigend en actief. Wanneer de muur over de volle breedte van het toneel langzaam naar het publiek toe beweegt en de spelers voor zich uit veegt is dat een overweldigend moment.

Als die wand vlak voor het publiek stilstaat richten de spelers zich op en onderzoeken het publiek. Het is een moment van verwondering en naïviteit. Vooral Toon Kuijpers kan knap een verbaasde leegte in zijn blik leggen. Als een intelligent dier kijkt hij de toeschouwers aan.

De makers kiezen voor Hoek een iets traditionelere vorm van theater dan in hun eerdere voorstellingen. In Klep en Ruim werd het publiek rondgereden in een bakje en bij Wervel moest je als bezoeker een rare monnikspij aantrekken. Mosk bouwde vaak met doeken intieme plekken met weinig onderscheid tussen podium en publiek. Als publiek wordt je op die manier uit je normale doen gebracht en bekijk je de voorstelling opener en directer. Het nadeel was dat die voorstellingen altijd maar door heel weinig mensen bezocht konden worden en dat er binnen het groeiende leger Schweigman-fans altijd gevochten moet worden om toegangskaartjes.

Vergeleken daarbij is Hoek is een conventionelere mimevoorstelling voor een groter publiek, die geen buitengewoon avontuurlijke instelling vraagt. Wellicht blijft de voorstelling daarom zo erg op afstand. De ruimte voor associaties en de directheid die Schweigman’s werk zo kenmerken zijn in Hoek nauwelijks aanwezig. De keuzes van Schweigman en Mosk zijn begrijpelijk, maar misschien gaat daarmee hun unieke kwaliteit verloren.

Hoek van Boukje Schweigman en Theun Mosk. Gezien 19/1/07 in Frascati, tournee t/m 9/3. Meer info op www.schweigmanmosk.nl

“Dan liever de lucht in”, zei Van Speijk, en hij stak de lont in het kruitvat. Het standaardzinnetje is een echo uit een geschiedenisboek over een symbool van oud-Hollandse heldenmoed, waarvan weinigen nog het precieze verhaal zullen weten. Schrijver Rogier Schippers en componist Jef Hofmeister kozen hem als hoofdpersoon voor het tweede deel van Zeeuwse Nachten. Hun gezelschap het Volksoperahuis maakt een trilogie van warmbloedige muziektheatervoorstellingen over Hollandse helden om daarmee de verwarrende staat van het huidige Nederland te onderzoeken.

Opvallend genoeg zijn zij niet de enigen die aan één voorstelling niet genoeg hebben om hun maatschappelijke engagement in te vullen. Vorige week speelde de van oorsprong Egyptische acteur Sabri Saad El Hamus het zeer geslaagde tweede deel van zijn serie Pax Islamica, vijf voorstellingen gebaseerd op de vijf zuilen van de Islam. En theatermaker Eric de Vroedt heeft maar liefst tien voorstellingen nodig in zijn ambitieuze project Mightysociety, waarin hij actuele thema’s behandelt zoals angst voor terrorisme en wantrouwen in de politiek.

Deze voorstelling begint bij Van Speijk in de hemel. Hij vertelt over zijn roemruchte daad: hoe in de haven van Antwerpen de kanonneerboot waarvan hij het gezag voerde in de oorlog tegen de Belgen van zijn ankers sloeg en langzaam naar de kaai dreef. Hoe daar de woedende bevolking al klaarstond om te enteren. En hoe hij toen, liever dan in handen te vallen van de vijand, besloot om zijn schip, zijn bemanning en zichzelf spectaculair aan hun einde te helpen.

Inmiddels zien we Van Speijk niet meer als een held, maar juist als voorbeeld van misplaatste vaderlandsliefde, wiens daad geen enkele zin heeft gehad. Het Volksoperahuis gaat nog verder en maakt van hem een soort negentiende-eeuwse zelfmoordterrorist. Maar zwaar op de hand wordt het niet. In de vrolijke, cabareteske voorstelling keert Van Speijk terug naar Nederland op het moment dat een stokoude koningin Amalia op het punt staat het hele land op te doeken. Dat laat Van Speijk niet gebeuren: hij zal nogmaals zijn daadkracht tonen.

Tijdens zijn zoektocht wordt hij terzijde gestaan door een als Ketelbinkie verkleed Zeeuws Meisje (die we nog kennen uit het eerste deel van Zeeuwse Nachten), blijkt zijn bemanning te bestaan uit Marokkanen met een taakstraf en verwordt zijn heldendaad tot een gesponsorde mediashow. Dit alles verpakt in aanstekelijke liedjes waarin het kleine combo (klarinet, accordeon en percussie) een waaier aan stijlen laat zien, van zeemansliedjes tot fanfare en van protestsong tot klezmer. De actuele verwijzingen naar Van Gogh, Fortuyn en Balkenende zijn soms flauw, maar vaker zeer gevat en de intieme sfeer maakt dit een sympathieke voorstelling.

Zeeuwse Nachten 2: Dan liever de lucht in! door het Volksoperahuis. Gezien 17/1/07 in De Cameleon. Aldaar t/m 28/1, tournee t/m 26/4. Meer info op www.volksoperahuis.nl

zie ook: Recensie Zeeuwse Nachten 1

Edward Albee is natuurlijk vooral bekend vanwege als schrijver van de klassieker Wie is er bang voor Virginia Woolf, maar schreef daarnaast nog enige tientallen andere toneelstukken. Wankel Evenwicht (uit 1966) heeft op het eerste gezicht veel met Virginia Woolf te maken. Opnieuw een uitgeblust huwelijk, opnieuw een dood kind en opnieuw drank, heel veel drank.

Het uitgebluste huwelijk is van Agnes en Tobias. Op een dag staan hun beste vrienden voor de deur om niet meer weg te gaan. En dat terwijl Agnes en Tobias het al zo druk hebben met Agnes’ alcoholische zus Claire en met hun dochter Julia die voor de vierde keer gescheiden is en daarom maar weer naar huis komt.

Het lijkt bijna de opzet van een klucht -het gestileerde huiskamerdecor biedt genoeg deuren- maar Albee laat zijn personages een bittere psychologische strijd uitvechten, steeds op het randje van het burgerlijke fatsoen. De vrienden komen ook niet zomaar: ze werden in hun huis bevangen door een onverklaarbare angst.

De twee bevriende theatergezelschappen Onafhankelijk Toneel en Carver maken er samen een mooie voorstelling van, die vooral het absurdisme in het stuk benadrukt en daardoor steeds blijft schuren. Het fijne acteurs-ensemble (met o.a. Beppie Melissen, Marlies Heuer en Joke Tjalsma) is bedreven in het opbouwen van onderhuidse spanning.

Vooral de heren vallen op: Paul R. Kooij laat je voortdurend twijfelen of er achter de lege blik van Tobias een oneindig diep gevoelen schuil gaat, of helemaal niets. De droge timing van Willem de Wolf is hilarisch, maar zijn personage is deerniswekkend. De vrolijk cynische manier waarop Joke Tjalsma de verlopen zus Claire speelt, vindt hetzelfde afgewogen evenwicht tussen humor en tragiek.

Maar het is vooral de angst van het bevriende echtpaar die blijft hangen, juist omdat hij niet verder wordt uitgelegd. In de opengwerkte slaapkamer zien we ze naast elkaar zitten op het juist opgemaakte bed in hun stijve, donkere kleren. Lijden zij aan de klassieke angst van de middenklasse om alles waarvoor je gewerkt hebt kwijt te raken, of zijn ze bang om ondanks hun huwelijk eenzaam te blijven?

Misschien wil deze voorstelling in al zijn onnadrukkelijkheid wel iets zeggen over het hedendaagse Nederland. Over de onbestemde maar niet te negeren angst voor het onbekende, het kinderachtige beroep op oude rechten, het cynisme van de commentatoren op de zijlijn. Maar ook louter als scherpe uitvoering van 20e-eeuws toneelrepertoire is Wankel Evenwicht een geslaagde voorstelling.

Theater Wankel Evenwicht door Carver en het Onafhankelijk Toneel. Gezien 5/1/07 in De Toneelschuur, Haarlem, in Amsterdam 28 t/m 31/3, tournee t/m 7/4. Meer info op www.theatergroepcarver.nl

Stand-up Philosophy noemt jonge theatermaker Laura van Dolron haar voorstellingen en de term dekt de lading goed. Walden is een humoristische performance die draait om de persoonlijkheid van Van Dolron, maar ondertussen worden er stevige filosofische noten gekraakt. Over de noodzaak om jezelf te verheffen gaat het, over de spanning tussen elite en onderklasse en over de doordringende kracht van het kapitalisme. Maar ook over de lelijkheid van Ikea en de hersenloosheid van reclame en zweverige therapieën.

Van Dolron staat alleen, midden op het toneel te redeneren, vanaf de zijkant kijkt mede-performer Lizzy Timmers toe. Soms krijgt Timmers een opdracht om iets te zeggen of om een stoel aan te dragen, meestal gehoorzaamd ze gewillig, maar af en toe komt ze in opstand en doet ze haar eigen zegje. De actrices spelen dat ze improviseren, maar als publiek weet je donders goed dat alles uiterst berekenend in scène is gezet.

De voorstelling neemt het boekje Walden van de 19e eeuwse Amerikaanse filosoof Henry David Thoreau als uitgangspunt. Thoreau was een vrijdenker, een voorstander van anarchisme en een strijder tegen belastingen die natuurlijke schoonheid en het genot van zwerven door het bos hoger achtte dan materiële bezittingen. Hij keerde de wereld de rug toe en bouwde zijn eigen huis aan een afgelegen meertje.

In Thoreau’s strenge filosofie lijkt Van Dolron een reddingsboei te vinden voor het postmoderne relativisme waarmee ze is opgegroeid en waar ze depressief van wordt. Op de grote levensvragen kan zij oneindig veel antwoorden formuleren en voor al die antwoorden zijn argumenten te verzinnen. Thoreau ziet het veel eenvoudiger: hij acht sommige waarden eenvoudigweg hoger dan andere.

Maar uiteindelijk kan Van Dolron deze rechtlijnigheid ook niet aan. Ze doet een sketch Kapitalistisch cabaret, waarin ze het politiek correcte wereldbeeld over arm en rijk op de hak neemt en laat zien dat ze daar net zo makkelijk in kan geloven als in de statements van de antiglobalisten die ze belachelijk maakt. Omkeringen, redeneringen en deconstructies worden als een lichtvoetig spel neergezet, waarbij ook nog eens direct op de voorstelling zelf wordt gereflecteerd.

Omdat het een voorstelling is die een gedachtegang uitwerkt in plaats van een verhaal vertelt, is er niet een eenduidige conclusie, of het moet zijn dat al dat denkwerk in de weg gaat staan van eenvoudig, menselijk contact. Dit is theater waarin hardop wordt nagedacht, met alle onzekerheid van dien, en dat is bijzonder.

Theater Walden Revisited van Laura van Dolron, Gasthuis productie. Gezien 21/12/06 in Het Gasthuis. Aldaar t/m 6/1/07, tournee t/m 10/2. Meer info op www.theatergasthuis.nl

Voor het december/januarinummer van TM schreef ik samen met Robbert van Heuven een beschouwing over de veranderingen in de subsidiëring van de podiumkunsten die eerst door staatssecretaris Medy van der Laan en later door minister Maria van der Hoeven zijn voorgesteld en die inmiddels zijn goedgekeurd door de Tweede Kamer. Hierbij te downloaden als PDF, maar let wel: u mist het prachtige door Hans Bos vormgegeven stroomschema voor culturele instellingen.

download Artikel Subsidiestelsel TM (PDF, 200K)
Continue reading “Theaterbestel gaat op de schop” »

Het lijkt een trend: bandjes die liever theater maken dan rokerige poptempels afstruinen. Groepjes als Pips:lab, Touki Delphine (voorheen Kopna Kopna) en nu Susies Haarlok proberen de energie van een popconcert de theaterzalen in te brengen. Susies Haarlok bestaat uit vijf leden (toetsen, bas, drums en twee gitaren), de meesten met een conservatorium-achtergrond.

Het verhaal -van Emanuel Muris- is eenvoudig: een lichaam vindt de gedachten van zijn hoofd te zwaar en besluit het af te zetten. Met eenvoudige theatrale middelen wordt de scheiding verbeeld: het hoofd is een acteur in een tafel, het lichaam is een andere acteur met opzetnek. Het hoofd zingt peinzende liedjes en haalt treurige herinneringen op aan overreden poezen en wegverhuisde liefdes, en het lichaam springt energiek uit de band. Aan het eind lijken ze elkaar weer te vinden in hun gezamelijke liefde voor koffie.

Dat is allemaal reuze sympathiek, maar de voorstelling gaat toch mank onder een gebrek aan theatrale verbeeldingskracht. Waar Pips:lab technologisch grensverleggend is en Touki Delphine uit een aantal eigenzinnige muzikanten bestaat, heeft Susies Haarlok weinig meer te bieden dan een paar speelse vondsten in de aankleding en -erger- komt hun muziek niet verder dan flauwe gitaar- en orgelrock. De man die zijn hoofd afzette voelt dan ook eerder aan als een aangekleed concert dan als een muziektheatervoorstelling.

Toch zijn een aantal van hun vondsten heus wel aardig. Vier hoofdloze muzikanten die uit hun dak gaan is een mooi beeld en het gebruik van koffiezetapparaten als muziekinstrumenten en overhead projectors om live-animaties van droombeelden te maken is niet bijster origineel, maar wel leuk gedaan. Bovendien kunnen de vijf muzikanten mooi a capella samenzingen en heeft regisseur Matthias Mooij hen tot prima acteerprestaties gebracht.

Wellicht werkt deze voorstelling beter in de informelere sfeer van een popzaal, maar in het theater weet hij niet een uur lang te boeien.

Theater De man die zijn hoofd afzette van Susies Haarlok. Gezien 13/12/06 in Frascati, aldaar t/m 23/12. Meer info op www.susieshaarlok.nl

Het is een Haags onderonsje de komende drie weken in Het Compagnietheater. Het Nationale Toneel vroeg Erik Vos, de inmiddels 77-jarige oprichter van het andere Haagse gezelschap, De Appel, voor de regie van Maria Stuart van Friedrich Schiller. Van zo’n combinatie moet je geen hemelbestormend toneel verwachten, maar juist omdat deze voorstelling in al zijn degelijkheid zo goed wordt uitgevoerd -een klassiek stuk zonder veel franje gespeeld door uitstekende acteurs- levert het een zeer aangename toneelavond op.

Maria Stuart is de katholieke koningin van Schotland die door de protestantse koningin Elisabeth I van Engeland gevangen is gezet op verdenking van samenzwering tegen de kroon en het bekokstoven van een moordaanslag op de vorstin. Hoewel er naast deze twee nog andere personages zijn, gaat het stuk volledig over de strijd tussen de twee koninginnen. In andere uitvoeringen worden ze vaak als tegenpolen neergezet -Elisabeth als de oude, ongetrouwde machtspolitica, Maria als jonge, mooie rebel-, maar Vos lijkt vooral de overeenkomsten tussen de twee te willen benadrukken.

Beiden zijn boos en angstig, maar proberen tegen de ander een schild op te bouwen. Elisabeth dat van fiere majesteit, Maria van verbeten zelfrechtvaardiging. Will van Kralingen speelt Elisabeth juist niet kuis, maar als een tikkeltje vermoeide majesteit, even seksueel als Maria. Mirjam Stolwijk speelt Maria op haar beurt als gekooid dier, krachtig en expressief, maar met nogal overdreven mimiek. De koninginnen dragen rood en wit, terwijl de andere acteurs theatrale kostuums in gedekte, donkere tinten dragen.

Het decor bestaat uit diagonale lijnen in grijs op het achterdoek en op de naar achter oplopende vloer met draaischijf, waarop de acteurs in iedere scène nieuwe constellaties van houten stoelen neerzetten. Af en toe biedt dat een mooi plaatje, maar meestal leidt het af. De acteurs zijn goed genoeg om ook in een lege ruimte volledig tot hun recht te komen. Hubert Fermin en Wim Meuwissen zijn een mooi koppel als havik en duif in de kring rond Elisabeth, Stefan de Walle als haar vertrouweling Leicester is scherp en sensitief.

Het stuk is voor hedendaagse toeschouwers misschien iets uit balans: het heeft te veel intrige (over de samenzweringen en de machtsspelletjes aan het hof) en de kern van de zaak, de confrontatie tussen Elisabeth en Maria -in deze voorstelling een prachtig spannende scène-, komt te vroeg en duurt te kort. Bovendien gebruikt deze voorstelling de inmiddels nogal ouderwetse vertaling van Gerrit Kouwenaar, waarin het retorische venijn te zeer wordt gladgestreken. Het wordt echter goedgemaakt door de présence van Van Kralingen en Stolwijk.

Theater Maria Stuart van Het Nationale Toneel. Regie: Erik Vos. Gezien 6/12/06 in het Compagnietheater. Aldaar t/m 23/12, tournee t/m 13/1/07. Meer info op www.nationaletoneel.nl

Een buurman met een tuin en een boom en een stelletje met schaduw in de slaapkamer. De nieuwe lunchpauzevoorstelling in Bellevue had zo een aflevering van De Rijdende Rechter kunnen zijn. Na Poema gebruikt jonge toneelschrijfster Annemarie Slotboom opnieuw de belevingswereld van de gemiddelde Nederlander als uitgangspunt voor een wrang geestig stuk.

De dikke acteur Benny Claessens speelt de buurman Eduard, die nog steeds in zijn ouderlijk huis woont en voor zijn dementerende moeder zorgt. Een schildpad noemt hij zichzelf. “Bij mijn geboorte is er op pause gedrukt en niet op play.” Een eik in de tuin, ooit geplant door zijn overleden vader symboliseert zijn stilstand en onvermogen.

Voor buurvrouw Suzanne (Hanneke Scholten) betekent die boom echter iets heel anders. Iedere ochtend klimt ze in haar kamerjas op een keukentrapje om over de schutting heen tegen Eduard te zeuren dat hij de boom moet kappen. Als de boom weg is zal er licht in haar leven komen en zullen al haar problemen verleden tijd zijn en zal ze eindelijk gelukkig zijn met haar vriend, de blije, ambitieloze lul Richard (Martijn van der Veen).

Slotboom begint haar stuk alledaags, maar laat de situatie langzaam maar doeltreffend ontsporen als Eduard de boom daadwerkelijk omzaagt. Dan komen alle problemen en frustraties aan de oppervlakte.

Van de acteurs valt vooral Claessens op: hij speelt mooi tussen zielig en psychopatisch, maar zet zijn grote lijf iets te veel in op de lach. Als hij met een ronkende kettingzaag opkomt is dat grappig en maar een heel klein beetje eng. Decor en regie zijn spaarzaam. De heg is een over de breedte van de vloer gespannen witte doek, de boom is überhaupt niet te zien.

De voorstelling biedt daardoor iets te veel lichtheid en iets te weinig tragiek. De personages blijven een beetje schetsmatig, wat nu precies het grote verdriet is dat Richard aan het eind dwingt te vertrekken blijft onduidelijk. Maar Slotboom is een talent met poëtisch gevoel voor de problematiek van haar generatiegenoten. Ze durft onsympatieke personages neer te zetten en veel onuitgelegd te laten.

Er staat een boom in de weg van Huis van Bourgondië en Bellevue Lunchtheater. Gezien 5/12/06 in Bellevue, aldaar t/m 22/12. Meer info op www.theaterbellevue.nl

Theatergroep Nieuw West, vertegenwoordigers van het typisch Nederlandse genre van de praat-mime, kreeg eerder dit seizoen een flinke opsteker toen acteur en theatermaker Marien Jongewaard de VSCD Mimeprijs kreeg, voor zijn “persoonlijke theater met een ongekende fysieke overgave”.

Het is een omschrijving die naadloos van toepassing is op zijn nieuwe voorstelling Ahab. Ahab, de kapitein uit de roman Moby Dick die een destructieve fascinatie heeft voor het doden van de grote witte walvis uit de titel. Maar het verhaal van Herman Melville is slechts het uitgangspunt voor Jongewaards eigen theatrale zoektocht naar het sublieme. “Deze zaal is de zee/Deze vloer ons schip/En ik – ik ben zijn kapitein.”

Ahab heet muziektheater te zijn, maar ook als Nieuw West muziektheater maakt, blijft Jongewaard het onbetwiste middelpunt. Naast hem staat de Almeerse stagiair Anne Stam in de rol van de jonge matroos Ismaël, maar hij fungeert vooral als canvas voor Jongewaards uitbarstingen. Een orkestje bestaande uit electrische viool en Hammond orgel speelt filmische muziek van Huba de Graaff. Moby Dick wordt uitgebeeld door een witte hardplastic tent.

De voorstelling bestaat voornamelijk uit een onhoudbare woordenstorm van Jongewaard die, zoals gebruikelijk bij Nieuw West, door schrijver Rob de Graaf is opgetekend. Over kunst gaat het, over liefde en dood, en telkens als het even te snel gaat of uit de bocht vliegt, gaat het even weer zelfbewust over de voorstelling zelf.

In die zin is Ahab een vervolg op Love van vorig jaar. Die voorstelling ging over de tegenstelling tussen kunst en het grote geld, deze keer onderzoekt Jongewaard zijn artistieke uitgangspunten ten opzichte van die van een jongere generatie. Die is te keurig en te verstandig voor het soort kunstenaarschap dat Jongewaard voorstaat: “Hoe kan ik jou uitleggen/Dat ik het meubilair kapot smijt juist omdat ik zo van mooie dingen houd?”

De toon is minder melancholiek dan in Love, Jongewaard is bozer en destructiever. Zijn maniakale spel is gevaarlijk en opwindend, en ook al volg je lang niet alle tekst, je blijft als toeschouwer gebiologeerd zitten kijken. Uit iedere vezel van zijn pezige lijft spat de noodzaak en de gedrevenheid.

De drie medespelers worden door deze storm gereduceerd tot edelfiguranten, maar ze schikken zich dienstbaar en liefdevol in hun rol. Het kunstenaarschap dat Jongewaard vertegenwoordigd is misschien uit de tijd, zoals hij zelf zegt, maar in deze voorstelling is het onontkoombaar.

Theater Ahab van Nieuw West. Gezien 1/12/06 in Frascati. Aldaar t/m 9/12, tournee t/m 22/2. Meer info op www.nieuwwest.com

Inmiddels voor de derde keer schreven Floortje Bakkeren en ik voor het Theaterjaarboek een overzichtsartikel over het afgelopen theaterseizoen. Hier een korte preview en de download.

Na een periode van groei van het toneelaanbod is de hoeveelheid premières het afgelopen seizoen gedaald (lijstje 1a). Vorig seizoen steeg het aantal nieuwe producties nog, maar het afgelopen seizoen 2005/2006 telde 15 procent minder premières dan het seizoen ervoor. Nu is 1449 premières nog steeds een respectabel aantal, maar dat maakt deze flinke afname niet minder opvallend. (…)

Vorig seizoen was er nog discussie of en zo ja hoe actueel theater kon en moest zijn. Dit jaar was er geen sprake van discussie; iedereen had het veel te druk met het maken van voorstellingen waar de actualiteit vanaf spatte. Nooit zijn er in een toneelseizoen zoveel zelfmoordterroristen ten tonele gevoerd (lijstje 3a). Makers onderzochten de verhouding tussen idealisme en geweld door terug te grijpen naar terroristen uit de Russische revolutie (De Rechtvaardigen), de Baader-Meinhof groep (Bloedbad), of een Franse anarchist die de chronometer van Greenwich wilde opblazen (Tirannie van de Tijd). Anderen fileerden de hysterie die Nederland tentoonspreidt in de omgang met terrorisme door Nederlandse terroristen op te voeren en een stem te geven (Mightysociety, Walhalla, Volkert van der G. en Mohammed B.). Het theater stond “midden in de wereld”, zoals de ondertitel van de bejubelde productie Platform luidde.

Download het hele artikel (PDF, 224K)
Het artikel is waarschijnlijk minder goed leesbaar vanaf A4, bovendien ontbreken de jaarlijstjes van de critici. Koopt u het Theaterjaarboek dus vooral!

zie ook de eerdere jaaroverzichten.